Joseph Haydn, Missa in Angustiis in d, Hob. XXII/11, “Nelson”

‍Michael Haydn, Requiem in c, MH 155

‍

Vlaams Radiokoor
Il Gardellino Orchestra
Ida Falk Winland, soprano
‍Sophie Rennert, alto
‍Ilker Arcayürek tenor
‍André Morsch bass
‍Bart Van Reyn, dirigent

‍

De Nelson Mis werd gecomponeerd in 1798 en is één van de zes laatste missen van Haydn voor de familie Esterhazy. De late religieuze werken van Haydn worden beschouwd als meesterwerken, beïnvloed door de ervaring van zijn Londense symfonieën. Hij laat niet alleen de solisten en het koor schitteren maar geeft ook een prominente rol aan het orkest. Hoewel Haydns reputatie op zijn hoogtepunt was in 1798, toen hij deze mis schreef, was de wereld in beroering. Napoleon had in minder dan een jaar vier grote veldslagen met Oostenrijk gewonnen. Het jaar daarvoor, begin 1797, waren zijn legers de Alpen overgestoken en hadden Wenen zelf bedreigd. In mei 1798 viel Napoleon Egypte binnen om de handelsroutes van Groot-Brittannië naar het oosten te vernietigen.

De zomer van 1798 was daarom een angstaanjagende tijd voor Oostenrijk en toen Haydn deze mis voltooide, was zijn eigen titel, in de catalogus van zijn werken, Missa in angustiis (Mis voor onrustige tijden). Wat Haydn niet wist toen hij de mis schreef, maar wat hij en zijn publiek wel hoorden (misschien op 15 september, de dag van de allereerste uitvoering), was dat Napoleon op 1 augustus een verbluffende nederlaag had geleden in de Slag om de Nijl door Britse troepen onder leiding van admiraal Horatio Nelson. Vanwege dit toeval kreeg de mis geleidelijk de bijnaam Lord Nelson Mass. De titel werd onuitwisbaar toen, in 1800, Lord Nelson zelf het Palais Esterházy bezocht en mogelijk de mis hoorde uitvoeren door Haydn zelf.

‍